Trong kinh Tịnh
Danh, đức Phật dạy có hai hạng người có sức mạnh nhất: đó là người không có
tội, và thứ hai là người có tội mà biết hối cải – một sự hối cải rốt ráo phát
xuất từ tâm can, quyết chí đổi bỏ điều ác thực hành điều thiện.
Nói rõ hơn, con
người mạnh nhất là người không còn sợ hãi bất cứ gì, hoàn toàn vô úy.
Chúng ta sở dĩ sợ hãi trước hết là vì mình có tội, sợ bị trừng phạt, sợ mất
danh dự nếu người ta biết được, sợ mất lợi lộc, sợ mất vây cánh. Thứ đến, chúng
ta sợ hãi vì mong an toàn, sợ những đổi thay, bất trắc. Sự an toàn ấy bao gồm
nhiều phương diện.
Một con người ngã chấp càng nặng nề thì những điều kiện cho
sự an toàn ấy càng phức tạp. Đối với một người biết đủ thì được túp lều tranh
che mưa nắng, có hai bữa cơm cháo hàng ngày, vài bộ đồ mặc, đã tạm gọi là an
toàn. Nhưng đối với nhiều người chừng ấy chưa đủ. Thức ăn phải là cao lương mỹ
vị, chỗ ở phải đầy đủ tiện nghi. Áo quần phải sang trọng hợp thời trang. Và
sống phải có danh vọng địa vị, có nhiều bạn bè quyến thuộc vây cánh "cuộc
vui đầy tháng, trận cười thâu đêm" mới có sinh thú. Đối với những
người như vậy, sự an toàn trở nên dễ dàng bị đe dọa. Càng nhiều hàng rào phòng
thủ quanh bản ngã, ta càng thấy cái ngã dễ bị thương tổn, dễ mất an toàn. Vì nó
đã được đồng hóa với nhà cửa, bạn bè, của cải tài vật, danh tiếng, với đủ thứ
mà ta xem là nhu cầu thiết yếu cho sự sống. Khi cái ngã đã được bành trướng ra
vô tận qua những nhu cầu phức tạp, thì sự an toàn trở nên vô cùng mong manh, và
nỗi sợ hãi càng âm thầm tăng trưởng theo nhịp độ nhu cầu. Cần tiền ta sẽ sợ mất
tiền, cần tình sợ mất tình, cần danh sợ mất danh, cần tiện nghi vật chất sợ mất
tiện nghi vật chất, cần uy tín sợ mất uy tín, cần bạn bè sợ mất bạn bè. Và bởi
vì chúng ta cần quá nhiều thứ trên đời, nên nỗi sợ hãi có thiên hình vạn trạng.
